SỐ 259 - tác giả VÂN GIANG

MIỀN XƯA CỦA MẸ

Tản văn

Mẹ đi lạc, đã bao nhiêu năm rồi nhỉ? Tôi thử mặc định lại câu hỏi này cho một người đàn bà hơn năm mươi tuổi, vẫn lênh đênh với những câu trả lời chỉ là một dấu chấm than còn để ngỏ trong những giọt nước mắt xa xôi. Tự thuở nào, bé bỏng xinh xinh, mẹ chỉ là cô bé con chưa nên vóc thành hình. Mẹ như bông hoa đơn thương độc mã thất lạc giữa chốn núi rừng, tìm kiếm những giấc mơ cổ tích đời thường riêng nào đó, dù chưa từng đánh mất. Mẹ đi lạc trong cõi nhớ, thương tháng năm xưa, giữa bom đạn chiến tranh chưa một lần được nghe tiếng ru à ơi của người đàn bà đã sinh ra mình. Mẹ vẫn đi lạc, khi cõi tình rộng mở trên từng bước chân.

Tôi nghe câu chuyện đêm khuya bên ánh đèn tờ mờ thuở cơm áo chưa đủ no: Mẹ kể về cuộc đời mình, kể về tuổi ấu thơ, côi cút. Tôi nghe câu chuyện giữa những khoảnh khắc riêng tư, mẹ lặng im đón chờ từng giây phút đứa con gái của mẹ chào đời, bằng những giọt sữa non ngọt ngào thơm lừng. Tôi lớn lên, thẳm sâu mong mỏi những miền xưa nào đó vô hình, không tên. Tôi lớn lên, mới hiểu: Mẹ đã cố tình nén chặt tất cả trong quả tim mình, để tạo thành miền xưa ngọt ngào khác cho các con bằng giấc mơ màu cổ tích, có ông trăng tròn vành vạnh đêm rằm tháng tám đậu giữa sân nhà.

Mẹ vẫn là mẹ thôi, mẹ vẫn từng là một đứa trẻ đã lớn lên từ những tháng năm chinh chiến và li biệt chưa nguôi những mất mát đắng đót của đứa con cút côi. Mẹ lang thang giữa núi đồi từ thuở lên ba, mẹ lang thang giữa biển người từ thuở không có mẹ, có cha. Mẹ chỉ là mẹ thôi, đôi bàn tay nhỏ xíu ngày xưa chưa một lần được dìu dắt, và nắm chặt trên đời. Mẹ vẫn là mẹ thôi, vẫn khát khao thốt lên tiếng gọi thiêng liêng của tình mẫu tử khi tuổi tác đã thành nếp gấp trên làn da nâu rám nắng. Mẹ chỉ là mẹ thôi, gần cả một kiếp người không nguôi tìm kiếm miền kí ức hoang hoải bàng bạc trong nắng chiều mỗi lần ngóng nhìn về nơi nào đó xa xôi.

Tôi đi theo triền kí ức trong từng lời kể. Tôi đưa mẹ về với giấc mơ tuổi thơ bằng những bức tranh được vẽ nên bằng câu chữ. Núi rừng xưa, nay có còn ngẩn ngơ chờ đợi? Buôn làng xưa, nay có còn rộn ràng tiếng chiêng khua, hay buồn đau, rồi lãng quên bóng dáng mẹ tôi? Miền ấu thơ ơi, tôi gọi cả tháng năm, gọi cả chờ mong, đang nhịp nhàng luồn lách như con suối chảy qua vách núi, như con nai lạc bầy trở về với mẹ. Miền xưa ơi, tôi gọi nắng sớm, chiều mưa, gọi đêm thâu chong đèn vá áo, gọi thời gian theo từng mạch máu tuôn đổ về quả tim bé nhỏ, ào ạt mà mẹ đã trọn vẹn dành lại cho chị em tôi. Miền xưa ơi, thăm thẳm và trĩu nặng hay đang trôi dạt tận phương nào trong từng ánh mắt nhìn đằng đẵng những thương yêu.

Một ngày, tôi ngồi giữa thênh thênh tiếng gió thổi đêm trăng tháng bảy, đếm trên từng đốt tay mình. Tôi đếm đi và đếm lại, đếm hoài vẫn chưa thấy đủ những khoảnh khắc chập chờn trong từng giấc ngủ, bỗng giật mình nhìn thấy: miền ấu thơ của tôi chồng chất lên tháng năm, tròn đầy như chiếc bánh đường ngọt lịm thơm thơm mùi nếp mới. Miền ấu thơ của mẹ chỉ là một điệp khúc gọi hoài, gọi mãi vẫn còn trốn nấp trong trò chơi của đứa con nít: Năm, mười, mười lăm, hai mươi…

Một ngày nữa, tôi ngồi tựa cửa, cùng mẹ, lắng nghe tiếng mưa chiều trên phố núi, ngắm nghía, lật bàn tay mẹ, đếm từng nếp nhăn hao gầy, bỗng đọng lại trên khóe mắt tôi cay cay một vết sẹo dài cả tuổi ấu thơ chưa bao giờ đủ đầy tình mẫu tử. Tôi biết rằng mình đã được nhiều hơn thế. Thương lắm miền xưa của mẹ bây giờ…