Fernando Sorrentino là nhà văn Argentina đương
đại, sinh năm 1942 tại Buenos Aires. Fernando Sorrentino bắt đầu sự nghiệp từ
năm 1969, ông nổi tiếng với lối viết mang màu sắc hiện thực huyễn hoặc, kết hợp
giữa khả năng tưởng tượng lạ thường và óc khôi hài mang tính triết lý. Ông là
nhà văn có thiên hướng sáng tác truyện hài hước và truyện cho trẻ em.
Ông đã xuất bản sáu tập truyện ngắn: Sự thoái hoá động vật học,
1969; Những đế chế và tình trạng nô lệ, 1972; Tối hảo của những thế
giới khả hữu, 1976; Tự vệ, 1982; Phương thuốc cho ông vua mù, 1984;
Sự khắc nghiệt của những niềm bất hạnh, 1994; và hai cuốn tiểu thuyết: Những
tục lệ của người chết, 1996 và Những bách niên thanh khiết, 1979. Ông cũng
đã xuất bản hơn mười cuốn truyện cho trẻ em và thiếu niên; hai cuốn ghi chép
những cuộc trao đổi văn chương: Bảy cuộc đối thoại với Jorge Luis Borges,
1974 và Bảy cuộc đối thoại với Adolfo Bioy Casares, 1992; và một số tiểu luận
về văn học Argentina đăng trên tờ Đất Nước ở Buenos Aires.
Nhiều tác phẩm của ông đã được dịch sang các tiếng Anh, Pháp, Bồ Đào Nha,
Ý, Đức, Phần Lan, Hungaria, Trung Quốc, Việt Nam… Nhà văn đã đoạt nhiều giải
thưởng cho các tác phẩm của mình.
CÓ MỘT NGƯỜI ĐÀN ÔNG
CHUYÊN LẤY CÂY DÙ ĐÁNH
LÊN ĐẦU TÔI
Có một người đàn ông quen
thói lấy dù đánh lên đầu tôi. Tính tới hôm nay chính xác là năm năm liền ông ta
đã lấy cây dù của mình đánh lên đầu tôi. Thoạt đầu, tôi không thể chịu đựng nổi
chuyện đó, giờ thì quen rồi.
Tôi không biết tên của
ông ta. Tôi biết ông ta có vẻ bề ngoài thường thường bậc trung, mặc bộ đồ xám,
xám xịt và buồn tẻ nơi các miếu thờ. Ông ta nom nhạt nhòa, không để lại bất cứ
ấn tượng nào cho người mới quen, một khuôn mặt bình thường đến độ chẳng có gì
để tả để phân biệt. Tôi đã gặp ông ta năm năm trước đây vào một buổi sáng ngột
ngạt. Tôi đang ngồi trên ghế băng dưới bóng-cây ở công viên Palermo đọc báo.
Đột nhiên tôi cảm thấy thứ gì đó đụng vào đầu. Đó là người đàn ông hệt người
bây giờ, người tôi đang viết về, liên tục đánh tôi, một cách máy móc và dửng
dưng, bằng một cây dù.
Vào thời điểm xảy ra sự
kiện đó, tôi quay lại, vẻ mặt đầy phẫn nộ. Ông ta cứ tiếp tục bụp tôi, thế
thôi. Tôi hỏi ông ta có phải ông ta bị điên không. Ông ta thậm chí không có vẻ
gì như nghe thấy tôi nói. Tiếp đó, tôi dọa báo cảnh sát. Bình chân như vại,
lạnh tựa dưa leo, ông ta vẫn kiên định với công việc của mình. Sau một lúc lừng
khừng do dự, và nhận ra rằng ông hoàn toàn không chuẩn bị thay đổi thái độ của
mình, tôi đứng dậy, đấm vào mũi ông ta. Người đàn ông ngã xuống, trồi ra tiếng
ư ử gần như không nghe thấy được. Vậy mà ngay lập tức ông ta đã dựng thẳng
người trở lại, đứng trên đôi chân của mình, hình như với sự nỗ lực thật ghê
gớm, và dĩ nhiên lại ngậm như hến, bắt đầu tương cây dù lên đầu tôi. Mũi của
ông ta đang chảy máu và, tại thời điểm đó, tôi cảm thấy lấy làm tiếc cho ông
ta. Tôi cảm thấy hối hận vì đã ra đòn quá tay. Sau tất cả những chuyện ấy,
người đàn ông không phải là đang bổ dùi cui xuống đầu tôi, ông ta chỉ đơn thuần
đập nhẹ đầu tôi bằng cây dù của mình, không gây đau đớn gì cả. Tất nhiên, những
cú vỗ ấy vô cùng khó chịu. Như chúng ta đều biết, khi một con ruồi đáp trên
trán bạn, bạn không cảm thấy bất cứ một chút đau đớn nào, những gì bạn cảm nhận
được chỉ là sự bứt rứt khó chịu. Vậy rồi, cây dù đó là con ruồi to tổ bố liên
tục bền bỉ đậu xuống đầu tôi đều đặn không biết bao nhiêu lần.
Đoán chắc rằng đang đối
phó với một gã đần, tôi đã cố gắng trốn thoát. Nhưng người đàn ông theo tôi,
không nói không rằng tiếp tục gõ trốc tôi. Vì vậy tôi bắt đầu chạy (trong tình
thế này tôi phải chứng tỏ rằng không có nhiều người chạy nhanh bằng tôi). Ông
ta đã cuốn theo tôi, nỗ lực một cách vô ích trong việc giáng cú đập xuống tôi.
Người đàn ông đang thở hổn hà hổn hển khiến tôi nghĩ, nếu tôi tiếp tục buộc ông
ta phải chạy với tốc độ đó, người-quấy-rầy-tôi tôi sẽ chết ngay tại đấy ngay
lúc ấy.
Đó là lý do tại sao tôi
giảm tốc xuống còn mức… đi bộ. Tôi nhìn ông ta. Không có dấu hiệu của lòng biết
ơn hay sự hổ thẹn trên khuôn mặt của ông ta. Ông ta chỉ đơn thuần là không
ngừng bập vào đầu tôi bằng cây dù. Tôi nghĩ về việc ló mặt tại đồn cảnh sát rồi
bẩm báo: “Thưa ngài cảnh sát, người đàn ông này đang phang vào đầu tôi bằng một
cây dù.” Nó chắc sẽ là việc thưa kiện khai báo chưa từng xảy ra ở đây. Ngài
cảnh sát thể nào cũng sẽ nhìn tôi một cách ngờ vực, sẽ yêu cầu tôi xuất trình
giấy tờ rồi bắt đầu đặt những câu hỏi gây lúng túng. Và thậm chí ngài ấy có thể
đi đến kết luận: bắt giữ tôi để… bảo vệ.
Tôi nghĩ tốt nhất tôi nên
trở về nhà. Tôi đón chiếc xe buýt số 67. Ông ta, người lúc nào cũng tẩn tôi
bằng dù, lên sau tôi. Tôi lấy ghế đầu. Ông ta đứng ngay cạnh, tay trái nắm chặt
thanh vịn. Còn tay phải… ông ta kiên định giữ vững cường độ và tính liên tục
của hành động nện cây dù đó ngay mỏ ác tôi. Mới đầu, hành khách trao đổi nhau
những nụ cười rụt rè bẽn lẽn. Bác tài bắt đầu quan sát chúng tôi qua kính chiếu
hậu. Dần dần chuyến đi bằng xe buýt chuyển thành trận cười vỡ bụng, ướt quần,
chết sặc, tột đỉnh náo nhiệt và vô cùng tận. Mặt tôi tái, tím, đỏ, rồi cháy khét
vì xấu hổ. Người-khủng-bố-tôi trơ trơ với trận cười, tiếp tục tố đầu tôi.
Tôi xuống xe - chúng tôi
xuống xe - gần cầu Pacifico. Chúng tôi đi dọc theo đại lộ Santa Fe. Ai ai cũng
ngớ ngẩn quay sang nhìn chúng tôi chằm chằm. Tôi chợt nảy ra ý định nói với họ,
“Nhìn cái quái gì thế lũ ngốc? Chưa từng thấy một ông nện cây dù xuống đầu ông
kia sao?”. Nhưng rồi tôi chợt hiểu ngay ra rằng họ quả thực chưa, chính xác hơn
là có thể không bao giờ nhìn thấy một cảnh tượng như thế mà. Tiếp đó, năm hoặc
sáu cậu nhóc bắt đầu bám theo chúng tôi, la hét như điên.
Nhưng tôi đã có một kế
hoạch. Ngay khi về đến nhà, tôi cố sập mạnh cánh cửa vào mặt của ông ta. Điều
đó đã không xảy ra. Ông ta chắc có lẽ đọc được ý nghĩ của tôi, bởi vì ông ta
giữ chặt lấy tay nắm cửa rồi chen lọt vào cùng với tôi.
Từ đó trở đi, ông tiếp
tục dần đầu tôi bằng cây dù của mình. Theo tất cả những gì mà tôi đã chứng kiến
và kể lại thì ông ta chưa bao giờ ngủ hay ăn bất cứ thứ gì. Hoạt động duy nhất
của ông ta là quất tôi. Ông kè kè bên tôi, cùng với tôi trong tất cả mọi thứ
tôi làm, ngay cả trong các hoạt động riêng tư nhất của tôi. Tôi nhớ rằng mới
đầu, những cú đập làm tôi thức cả đêm. Bây giờ tôi lại nghĩ tôi sẽ không thể
ngủ được nếu thiếu chuyện nếm đòn.
Dẫu mọi chuyện là vậy,
quan hệ của chúng tôi không phải luôn luôn tốt đẹp. Đã nhiều dịp tôi yêu cầu
ông ta, với giọng nhẹ nhàng rõ ràng và dễ chịu hết mức có thể, giải thích về
cách cư xử của ông đối với tôi. Chẳng ích gì, một tí cũng không: ông ta ngậm
câm và vẫn tiếp tục tương cây dù vào đầu tôi. Nhiều lần tôi trả nợ ông
ta bằng quyền, cước, và thậm chí cả - xin Chúa tha tội cho tôi - những cú vụt
dù. Ông ta ngoan ngoãn chịu trận. Ông ta chấp nhận các cú đáp trả của tôi như
thể chúng là một phần của công việc của ông ta. Và hoàn toàn đúng vậy, đây
chính là khía cạnh lạ lùng nhất trong tính cách của ông ta: đó là sự trung kiên
không gì lay chuyển trong công tác cộng với việc mất hoàn toàn khái niệm
thế nào là căm giận, cảm giác thù địch. Tóm lại, nếu kết tội ông ta đang thực
thi một số nhiệm vụ bí mật thì phải chờ câu trả lời từ cấp thẩm quyền cao hơn.
Mặc dù ông ta không có
nhu cầu sinh lý nhưng tôi biết rằng khi tôi choảng ông ta, ông ta cảm thấy đau
đớn. Tôi biết ông ta yếu. Tôi biết ông ta là con người, mà người ta ai cũng sẽ
chết. Tôi còn biết rằng tôi có thể tống khứ ông ta bằng một và chỉ một viên
đạn. Những gì tôi không biết là cách nào sẽ tốt hơn: viên đạn đó để giết ông ta
hay… giết tôi. Và tôi cũng không sao biết được có phải khi hai chúng tôi chết
rồi, có thể ông ta không tiếp tục lấy cây dù của mình đánh lên đầu tôi. Trong
bất kỳ trường hợp nào, các lập luận đều vô nghĩa; tôi nhận ra rằng tôi sẽ không
bao giờ dám giết ông ta hoặc giết chính mình.
Mặt khác, gần đây tôi đã
đạt đến sự nhận thức thật rõ ràng rằng tôi không thể sống thiếu những cú đánh
ấy. Bây giờ, càng ngày càng thường xuyên hơn, có một linh cảm nào đó chế ngự
trong tôi. Mối âu lo mới đang cào xé trái tim, ăn mòn tâm hồn tôi: sự lo lắng
nảy sinh từ ý nghĩ rằng người đàn ông này, có lẽ tới khi mà tôi cần ông ta
nhất, sẽ vĩnh viễn rời bỏ tôi và tôi sẽ không bao giờ còn cảm nhận được những
va đập của cây dù ấy đã giúp tôi ngủ rất ngon nữa.
NGUYỄN TRUNG dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét