SỐ: 253 - VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI

Guy de Maupassant

Nhà văn Pháp

Sinh ngày: 5.8.1850 tại vùng Normandie ở miền Bắc nước Pháp

Mất ngày: 6.7.1893

Trường phái: Văn học hiện thực, văn học lãng mạn

Tác phẩm chính: Pierre và Jean (Pierre et Jean), Một cuộc đời (Un vie)

SỰ KINH HOÀNG

Bạn nói rằng bạn không thể hiểu được chuyện này, và tôi tin bạn. Bạn nghĩ rằng tôi đang mất trí? Có lẽ, nhưng là vì những lý do khác chứ không phải là những lý do mà bạn đã nghĩ, bạn thân mến ạ.

Vâng, tôi sẽ kết hôn, và sẽ kể cho bạn biết những gì đưa tôi đến quyết định này. 

Nói thêm rằng tôi biết rất ít về cô gái sẽ trở thành vợ tôi ngày mai. Tôi chỉ gặp cô ấy bốn, năm lần. Tôi biết rằng không có gì không bằng lòng về cô ấy, và vậy là đủ cho mục đích của tôi. Cô ấy thấp, trắng và mập, vì thế, dĩ nhiên sau ngày mai, tôi sẽ mơ có một người gầy, da ngăm và cao.

Nàng không giàu, thuộc về tầng lớp trung lưu. Nàng là một cô gái mà bạn có thể tìm thấy hàng chục, phù hợp cho cuộc sống hôn nhân, không có lỗi lầm gì rõ rệt, không có những phẩm chất nổi bật đặc biệt. Người ta nói về nàng: “Cô Lajolle là một cô gái rất dễ thương”, và ngày mai họ sẽ nói: “Bà Raymon là một phụ nữ mới dễ thương làm sao”.  Nói tóm lại, nàng thuộc về số lớn những cô gái mà người ta vui vẻ lấy làm vợ, cho tới khi người ta khám phá ra rằng người ta thích tất cả những người phụ nữ khác hơn là người phụ nữ đặc biệt mà người ta đã lấy.

“À”, bạn sẽ nói với tôi, “Vậy thì lập gia đình vì lẽ gì chứ?” 

Tôi không thích cho bạn biết cái lý do dường như thiếu vững chắc và lạ lùng thúc dục tôi có hành động vô nghĩa này, tuy nhiên thực tế là tôi sợ ở một mình.

Tôi không biết làm thế nào nói cho bạn biết hay hiểu tôi, nhưng trạng thái tinh thần của tôi thì khổ sở đến nỗi bạn sẽ thương hại tôi và xem thường tôi.

Tôi không còn muốn ở một mình vào ban đêm. Tôi muốn cảm thấy có ai đó ở gần tôi, đụng chạm tôi, một người có thể lên tiếng và nói một điều gì, điều gì cũng được.

Tôi muốn có thể thức dậy với một người ở bên cạnh mình, để tôi có thể hỏi một câu hỏi bất ngờ nào đấy, thậm chí đó là một câu hỏi ngớ ngẩn, nếu tôi thích, để tôi có thể nghe một tiếng người, và cảm thấy rằng có một người sống gần tôi, để tôi vội vàng thắp lên ngọn nến và tôi có thể thấy khuôn mặt con người bên cạnh mình, vì… vì… Tôi xấu hổ mà tự thú… vì tôi sợ ở một mình.

Ồ, bạn chưa hiểu tôi.

Tôi không sợ nguy hiểm, nếu có người đàn ông nào xâm nhập vào phòng, tôi sẽ giết hắn mà không run. Tôi không sợ ma, cũng không tin vào chuyện siêu nhiên. Tôi không sợ người chết, vì nói chung tôi tin chết chỉ là biến mất khỏi mặt đất này.

À, cần phải nói rằng: Tôi sợ chính mình, sợ cái cảm giác kinh hoàng của sự sợ hãi không thể hiểu nổi.

Bạn có thể cười, nếu bạn thích. Cảm giác đó kinh khủng, và tôi không thể gột bỏ. Tôi sợ các bức tường, đồ đạc, những vật quen thuộc; có thể nói đó là những vật đầy sức sống, một loại sức sống như của động vật. Hơn tất cả, tôi sợ chính những ý nghĩ dễ sợ của mình, sợ lý do của mình, những cái dường như sẽ bỏ tôi, bị xua đi bởi một sự đau đớn vô hình và bí ẩn. 

Mới đầu tôi cảm thấy một sự khó chịu mơ hồ trong trí tạo ra một cơn lạnh run lan tỏa khắp người tôi. Tôi nhìn quanh, và dĩ nhiên là không thấy gì, tôi mong rằng có vật gì ở đó, bất kể vật gì, miễn đó là một vật hữu hình. Tôi hoảng sợ chỉ vì tôi không thể hiểu được sự kinh hoàng của mình.

Nếu tôi nói, tôi sợ giọng nói chính mình. Nếu tôi đi, tôi sợ tôi không biết gì đàng sau cánh cửa, đàng sau bức màn, trong tủ chén, hay dưới giường tôi, dù lúc nào tôi cũng biết là không có gì ở bất kỳ nơi đâu, và tôi đột ngột quay lại vì tôi sợ cái ở sau lưng tôi, mặc dù không có gì sau lưng cả và tôi biết vậy.

Tôi trở nên lo lắng, căng thẳng. Tôi cảm thấy nỗi sợ của tôi gia tăng, và vì thế tôi tự nhốt mình trong phòng, vào giường, trốn dưới chăn; và ở đó, co rúm lại, khoanh tròn như một trái bóng, tôi nhắm mắt trong nỗi tuyệt vọng, và giữ nguyên như thế trong một thời gian vô hạn, nhớ rằng ngọn nến của tôi đang cháy sáng trên cái bàn bên cạnh giường, và rằng tôi nên tắt nó đi, vậy mà… tôi không dám làm như vậy.

Như thế thì có rất kinh khủng hay không?

Trước đây tôi không cảm thấy gì như thế. Tôi về nhà bình thản, dạo quanh gian phòng của tôi mà không có gì khuấy rối sự bình yên tâm trí tôi. Nếu có ai nói là tôi bị một chứng bệnh – vì tôi không thể gọi nó bằng tên gì khác – sợ hãi đâu đâu, một chứng bệnh kinh khủng và ngu ngốc, tôi sẽ cười ngay. Nhất định tôi không hề sợ hãi việc mở cửa trước lúc trời đêm. Tôi từ tốn đi ngủ mà không khóa cửa và không hề thức dậy lúc nửa đêm để bảo đảm rằng mọi thứ cửa nẻo được đóng chắc chắn.

Sự việc bắt đầu hồi năm ngoái theo một cách rất lạ vào một buổi tối mùa thu ẩm thấp. Khi người làm đã ra khỏi phòng, sau khi tôi ăn xong, tôi tự hỏi mình tôi sẽ làm gì. Tôi đi quanh phòng một lúc, cảm thấy mệt vô cớ, không thể làm việc và thậm chí không muốn đọc. Một cơn mưa nhẹ rơi, tôi cảm thấy không vui, cảm thấy mình là nạn nhân của một cơn nản lòng, nhưng không có nguyên nhân nào rõ rệt làm ta cảm thấy muốn khóc, hay muốn nói, với bất kỳ ai để xua đi những ý tưởng chán nản của ta.

Tôi cảm thấy mình đơn độc, và những gian phòng đối với tôi như trống vắng hơn trước đây. Tôi đang trong trạng thái cô độc quá mức và vô hạn. Tôi nên làm gì? Tôi ngồi xuống, nhưng một sự nôn nóng lo âu dường như tác động chân tôi, tôi lại đứng lên và đi quanh. Có lẽ tôi bị sốt, vì hai tay tôi đang chắp sau lưng, như người ta thường làm vậy khi dạo bước, gần như là nóng hổi. Rồi đột ngột một cơn lạnh run chạy dọc lưng tôi, tôi nghĩ không khí ẩm chắc là xâm nhập vào phòng, vì thế tôi đốt lò sưởi lần đầu tiên trong năm ấy, và lại ngồi xuống nhìn ngọn lửa. Nhưng chẳng bao lâu tôi cảm thấy tôi không thể ngồi yên, tôi lại đứng dậy và quyết định đi ra ngoài, để tĩnh trí lại, và để tìm một người bạn chia sẻ tình trạng của tôi.

Tôi không tìm thấy ai, thế là tôi đi dọc theo con đường lớn để xem có gặp được ai quen không.

Thời tiết xấu, lề đường lấp loáng trong ánh đèn hơi, trong khi đó thì cái hơi ấm ngột ngạt của nước mưa nằm nặng nề trên những con đường và dường như làm mờ đi ánh sáng của những ngọn đèn.

Tôi tiếp tục đi chầm chậm, nhủ thầm: “Mình không nên tìm người để nói chuyện”.

Tôi nhìn vào nhiều quán cà phê, từ Madeleine cho đến Faubourg Poissoniere, thấy nhiều người có vẻ không vui đang ngồi nơi những chiếc bàn, họ như không đủ sức để dùng cho hết những món họ đã gọi.

Trong một hồi lâu tôi đi loanh quanh vô định, và gần nửa đêm thì quay bước về nhà. Tôi rất bình thản và rất mệt. Người gác cửa mở cửa ngay, chuyện này khá bất thường đối với anh ta, và tôi nghĩ rằng có thể một người ở trọ khác mới vừa vào.

Khi tôi ra ngoài tôi luôn luôn khóa ổ khóa phòng hai vòng, bây giờ tôi thấy cửa phòng chỉ đóng chứ không khóa, điều này làm tôi ngạc nhiên; nhưng tôi cho là có thư từ được đem vào cho tôi trong buổi tối.

Tôi vào phòng, thấy lò sưởi vẫn đang cháy vì thế phòng được chiếu sáng đôi chút, và trong khi lấy một cây nến, tôi thấy có người ngồi trong chiếc ghế bành của tôi bên lò sưởi, đang hơ chân, lưng quay về phía tôi.

Tôi không hề có chút sợ hãi nào. Tôi nghĩ, rất tự nhiên, rằng một người bạn hay ai đó đến để gặp tôi. Rõ ràng là người gác cửa là người tôi đã bảo rằng tôi ra ngoài, đã cho người đó mượn chìa khóa anh ta có. Trong khoảnh khắc tôi nhớ đến tất cả tình hình lúc tôi trở về, cửa mở ra đường được mở ngay, và cửa phòng tôi chỉ gài chứ không khóa. 

Tôi không thấy người bạn này ngoại trừ phần đầu anh ta, và rõ là anh ta đã ngủ trong khi chờ tôi, vì thế tôi đến bên anh để đánh thức anh dậy. Tôi nhìn thấy anh ta tay phải đang buông thõng xuống và chân thì tréo nhau; tư thế của đầu hơi nghiêng về phía trái của ghế bành tỏ vẻ anh đang ngủ. “Ai thế nhỉ?”, tôi tự hỏi. Tôi không thể nhìn thấy rõ, vì căn phòng khá tối, vì thế tôi đưa tay đụng vào vai anh ta, và tay tôi đụng vào lưng ghế. Không có ai ở đó, cái ghế hoàn toàn trống.

Tôi giật nẩy mình vì sợ. Tức thời tôi lùi lại như thể gặp phải sự nguy hiểm kinh khủng nào đó, rồi tôi quay lại, thở dốc vì sợ, bối rối đến mức không thể suy nghĩ, tưởng chừng có thể ngất. 

Nhưng tôi là một người điềm tĩnh, và ngay sau đó tôi lấy lại bình tĩnh. Tôi nghĩ: “Đó chỉ là một ảo giác, thế thôi”, và ngay đó tôi bắt đầu ngẫm nghĩ về hiện tượng này. Nhiều ý nghĩ lướt qua trong lúc đó.

Tôi đã bị ảo giác, thực tế này không thể phủ nhận. Trí tôi hoàn toàn sáng suốt và đã hoạt động bình thường và hợp lý, chẳng có vấn đề gì với não bộ. Chỉ là mắt tôi đã bị lừa dối, chúng đã có một cảnh tượng, một cảnh tượng làm người đơn giản tin vào phép lạ. Đó là một cơn căng thẳng của cặp mắt, chẳng gì khác hơn, có thể đôi mắt khá bị sung huyết.

Tôi thắp nến, và khi tôi cúi xuống lò sưởi trong khi thắp nến tôi thấy mình đang run, tôi bật người dậy, như thể có ai đó đụng tôi từ phía sau.

Tôi đi lại vài bước, huýt sáo một hai giai điệu. Rồi tôi khóa ổ khóa cửa hai vòng và cảm thấy khá yên tâm hơn, bây giờ, dù sao thì cũng không ai vào được.

Tôi lại ngồi xuống nghĩ về chuyện vừa rồi của mình một hồi lâu; rồi tôi vào giường và tắt nến.

Trong một lúc mọi chuyện tốt đẹp, tôi nằm ngửa yên lặng, nhưng rồi một nỗi ham muốn không thể cưỡng lại bắt tôi nhìn quanh phòng, tôi chuyển sang nằm nghiêng.

Lò sưởi gần tắt, vài khúc củi ánh hồng ném cái ánh sáng yếu ớt lên sàn phòng bên cạnh ghế, ở đó tôi tưởng chừng lại thấy người đàn ông đang ngồi.

Tôi vội vã đánh một que diêm, nhưng tôi đã nhầm, không có gì ở đó. Tuy nhiên tôi trở dậy, giấu cái ghế sau giường, và cố ngủ, gian phòng bây giờ đã tối, nhưng tự tôi không quên được hơn năm phút, trong giấc mơ của tôi, tôi thấy toàn bộ cảnh tượng mà tôi đã chứng kiến rõ ràng như thực. Tôi giật mình thức dậy, và sau khi đốt nến tôi ngồi trong giường, không đi tìm kiếm gì hay cố ngủ lại.

Tuy nhiên hai lần giấc ngủ chiếm ngự tôi, bất chấp ý muốn của tôi, và hai lần tôi lại thấy cùng cảnh tượng, đến nỗi tôi tưởng mình đang phát điên. Nhưng khi ngày rạng, tôi nghĩ tôi đã được yên tâm, và ngủ bình yên cho đến trưa.

Tất cả mọi chuyện đã qua. Tôi đã bị sốt, và đã gặp ác mộng. Tôi không biết gì. Thực tế là tôi bị bệnh, nhưng dù vậy tôi là một người mạnh mẽ.

Tôi vui vẻ hoàn toàn buổi tối hôm đó. Tôi ăn ở một nhà hàng và sau đó đến nhà hát, rồi về nhà. Nhưng khi tôi gần đến nhà thì một lần nữa tôi bị chế ngự bởi một cảm giác lạ lùng khó chịu. Tôi sợ thấy lại hắn ta. Tôi không sợ hắn, không sợ sự hiện diện của hắn, đó là chuyện mà tôi không tin, mà tôi sợ mắt mình lại bị lừa dối. Tôi sợ bị ảo giác, sợ nỗi sợ chiếm ngự tôi. 

Trong hơn một giờ tôi đi lên đi xuống dọc theo lề đường; rồi nghĩ rằng tôi thực sự tôi quá ngớ ngẩn, tôi quay về nhà. Tôi thở mệt đến nỗi khó mà lên cầu thang, và cứ đứng bên ngoài cửa phòng hơn mười phút, rồi đột ngột tôi lấy can đảm và ý chí mà hành động. Tôi tra chìa vào ổ khóa, và vào phòng với một ngọn nến trên tay. Tôi đá cho cửa phòng ngủ đang hé mở mở ra, ném một cái nhìn e sợ về phía lò sưởi. Chẳng có gì ở đó. A-h! Thật là nhẹ nhõm và vui sướng! Đúng là một sự giải thoát! Tôi đi tới đi lui mạnh dạn, nhưng tôi không được hoàn toàn yên tâm, và cứ giật mình quay lại, những cái bóng ở góc phòng làm tôi không yên tâm.

Tôi ngủ trằn trọc, thường bị khuấy rối bởi những tiếng động tưởng tượng, nhưng tôi không thấy hắn, chỉ thế thôi.

Từ lần đo,ù tôi sợ ở một mình vào ban đêm. Tôi cảm thấy bóng ma ở đó, gần tôi, nhưng không có gì xảy ra cho tôi nữa.

Và cho dù là có gì xảy ra, thì có hề gì, vì tôi không tin và biết rằng là không có gì?

Tuy nhiên, sự vụ cứ làm tôi lo lắng, vì tôi thường nghĩ đến nó. Cánh tay phải của hắn thả thòng xuống và đầu hắn nghiêng về phía trái giống như một người đang ngủ - tôi không muốn nghĩ về chuyện đó. 

Tuy nhiên, tại sao tôi lại thường trực bị ám ảnh bởi ý nghĩ này? Chân hắn thì để gần lò sưởi!

Hắn ám tôi, ý nghĩ này là ngu ngốc: Mà hắn là ai và hắn là gì? Tôi biết rằng hắn không tồn tại ngoại trừ trong tưởng tượng hèn nhát của tôi, trong nỗi sợ hãi của tôi và trong sự thống khổ của tôi. Thế đấy!

Phải, có thể nói những gì tôi để lý luận với chính mình, để làm cho xương sống tôi cứng chắc, đều hay; nhưng tôi lại không thể ở nhà vì tôi biết hắn ở đó. Tôi biết tôi sẽ không thấy lại hắn nữa; hắn sẽ không lộ mình ra nữa, rằng sự vụ xong rồi. Nhưng hắn ở đó, vẫn như trước, trong ý nghĩ của tôi. Hắn tồn tại vô hình, nhưng sự vô hình không ngăn cho hắn không ở đó. Hắn ở sau những cánh cửa, trong tủ chén đóng kín, trong tủ quần áo, dưới giường, trong mọi góc tối. Nếu tôi mở cửa hay mở tủ, nếu tôi lấy nến để nhìn dưới giường và chiếu một ngọn đèn về những chỗ tối thì hắn không có ở đó, mà tôi cảm thấy hắn ở sau lưng tôi. Tôi quay lại, chắc chắn là tôi không thấy hắn, rằng tôi sẽ không bao giờ thấy lại hắn, nhưng mà, hắn ở sau lưng tôi.

Điều này thật là ngu ngốc, thật là dễ sợ, nhưng mà tôi làm gì được? Tôi không thể thoát.

Nhưng nếu có hai chúng tôi ở nơi này tôi cảm thấy chắc chắn hắn sẽ không còn ở đó nữa, hắn có ở đó chỉ là vì tôi chỉ có một mình, đơn giản và duy nhất vì tôi chỉ có một mình!

                                                 VÕ HOÀNG MINH dịch từ “The terror”