SỐ: 254 - tác giả TRƯƠNG BI

 NGHỆ SỸ Y SAN ALIÔ

35 NĂM GẮN BÓ VỚI ĐOÀN CA MÚA DÂN TỘC

ĐẮK LẮK

Y San Aliô sinh ra và lớn lên tại buôn Niêng, xã Êa Nuôl, huyện Buôn Đôn là một trong những buôn làng của người Êđê giàu bản sắc văn hóa. Nơi đây từ bao đời nay còn lưu giữ được hàng chục bài khan (sử thi), các lễ hội truyền thống (cúng sức khoẻ, cúng hồn lúa, cúng bến nước, cúng thần gió, cúng cầu mưa…) với văn hóa cồng chiêng, dân ca, dân vũ và bộ luật tục quản lý cộng đồng khá nghiêm ngặt, sinh động, gây được sự chú ý của các nhà nghiên cứu văn hóa trong nước

Được tắm mát trong dòng sông văn hóa truyền thống của buôn làng mình nên Y San Aliô lớn lên đã có năng khiếu văn nghệ dân gian. Lúc còn đi học phổ thông, Y San đã biết múa đẹp, biết thổi đing buốt hay, được bạn bè trong lớp mến mộ. Nhờ vậy, tháng 5.1978, Y San Aliô được lãnh đạo Đoàn Ca múa Dân tộc Đắk Lắk tuyển dụng. Sau khi được tuyển dụng, được sự dìu dắt của các anh chị đi trước, Y San trở thành một diễn viên múa xuất sắc của Đoàn.

Năm 1979, Đoàn Văn công Đắk Lắk (lúc này đổi tên thành Đoàn Ca múa Đắk Lắk), tham gia Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc. Với tiết mục múa “Tình ca Drai H’Linh” - biên đạo nghệ sỹ Long Ta, do Y San Aliô và Kim Cúc thể hiện đã đạt được Huy chương bạc của Hội diễn.

Năm 1981, trong Hội thi múa các dân tộc thiểu số Việt Nam, Y San đã đạt Huy chương vàng với tiết mục múa “Kong ko” - biên đạo nghệ sỹ Long Ta. Với tiết mục này Y San đã góp phần vào thành tích chung của Đoàn Ca múa Đắk Lắk trong Hội thi.

Năm 1986, trong Liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc, Y San cùng nhóm múa của Đoàn trình diễn liên khúc múa “Ring reo” - biên đạo nghệ sỹ Long Ta, đạt Huy chương vàng và điệu múa “H’Nung pro” đạt Huy chương bạc của liên hoan, được dư luận và các nhà chuyên môn đánh giá cao.

Năm 1988, trong Liên hoan Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc, với tiết mục múa “Tung khắc” - biên đạo nghệ sỹ Y Brơm, diễn viên múa Y San Aliô đã dành được Huy chương vàng.

Với những thành tích đạt được của mình trong quá trình hoạt động nghệ thuật biểu diễn, Y San Aliô được Trường Đại học Nghệ thuật Quân đội chọn đi học khoa biên đạo múa (niên học 2001 - 2005). Trong 5 năm học tại Trường Đại học Nghệ thuật Quân đội, Y San Aliô đã học tập hết sức mình và đạt tốt nghiệp loại giỏi với tiết mục “Khen bar” do chính Y San Aliô biên đạo và dàn dựng, được Hội đồng xét tốt nghiệp khoá học của nhà trường đánh giá cao.

Tiết mục múa “Khen bar” (Múa mừng mùa) được Đoàn Ca múa Đắk Lắk chọn tham gia Liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc (tháng 9.2005) đạt Huy chương bạc. Bên cạnh đó, tiết mục “Sáo vỗ” (Đing buốt pă), “Làng buôn vào hội” do NSƯT Vũ Lân sáng tác được Y San biểu diễn đã đạt được Huy chương vàng trong liên hoan này.

Từ những thành tích đạt được của Y San trên sân khấu biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp trong gần 30 năm đóng góp xây dựng Đoàn Ca múa Đắk Lắk, anh đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT (9.2007).

Tháng 1.2008, NSƯT Y San Aliô được bổ nhiệm làm Trưởng đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk. Đây là trách nhiệm và vinh dự của anh trước nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước giao. Sau khi nhận nhiệm vụ Trưởng đoàn Ca múa dân tộc, anh đã cùng với ban lãnh đạo đoàn bắt tay vào việc củng cố tổ chức lại các phòng chuyên môn của đoàn, như Phòng Ca nhạc, Phòng Múa, Phòng Nhạc cụ dân tộc; đồng thời khẩn trương xây dựng chương trình mới để chuẩn bị tham gia liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc.

Tháng 9.2009 Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk đã tham gia Liên hoan ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc tại Nha Trang, đạt Huy chương vàng toàn đoàn; trong đó có tiết mục múa “Đing tak tar” - NSƯT Y San Aliô biên đạo, đạt huy chương vàng; tiết mục diễn tấu nhạc cụ dân tộc “Ching kram” do NS Nguyễn Cường sáng tác, NSƯT Y San Aliô chỉ huy dàn nhạc, đạt Huy chương vàng; tiết mục “Thơ múa” do NS Nguyễn Cường sáng tác, biên đạo múa Trần Ly Ly dàn dựng, đạt Huy chương vàng. Tại liên hoan này Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen cho Y San Aliô và nhạc sỹ Nguyễn Cường, người đạo diễn chương trình xuất sắc và chỉ đạo nghệ thuật xuất sắc của Liên hoan.

Từ khi làm Trưởng Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk đến nay Y San đã phối hợp với các cơ quan Trung ương và các nghệ sỹ Trung ương tổ chức thành công hai trại sáng tác âm nhạc và múa Đắk Lắk. Đó là Trại sáng tác âm nhạc và múa năm 2009 và Trại sáng tác âm nhạc và múa năm 2012, thu được những kết quả đáng phấn khởi: Trên 20 tác phẩm ca khúc, 12 tác phẩm múa, 15 tác phẩm nhạc múa, 11 tác phẩm độc tấu nhạc cụ dân tộc. Những tác phẩm này đã góp phần không nhỏ vào các hoạt động lớn của tỉnh, như Lễ kỷ niệm 105 năm hình thành - phát triển Buôn Ma Thuột, 35 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột - giải phóng tỉnh Đắk Lắk, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ hai năm 2009 và lần thứ ba năm 2011 được dư luận công chúng đánh giá cao.

Trong lễ đón nhận Huân chương Lao động hạng nhất và kỷ niệm 50 năm thành lập Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk, NSƯT Y San Aliô vinh dự được Chính phủ tặng Bằng khen. Đó là những thành tích của Y San Aliô trong 35 năm công tác, gắn bó, đóng góp và xây dựng Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk lớn mạnh như ngày hôm nay. Y San tâm sự: Thành tích này là của tập thể cán bộ, nghệ sỹ, diễn viên các thế hệ Đoàn Ca múa dân tộc Đắk Lắk đóng góp xây dựng nên chứ không phải của riêng cá nhân nào. Chúng tôi hứa sẽ gìn giữ và phát huy tốt hơn nữa để xứng đáng với sự tin cậy của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Đắk Lắk.