SỐ: 256 - tác giả HỒNG CHIẾN

NHÌN LẠI NĂM 2013

Thế là một năm nữa lại sắp trôi qua, anh em trong Tòa soạn bắt tay vào chuẩn bị bài vở cho số tháng 12, số cuối cùng năm 2013. Thời gian trôi nhanh quá, mới đó đã gần hết một năm, tôi giật mình và nảy ra ý định điểm lại vài nét hoạt động chính của Tạp chí Chư Yang Sin trong năm, qua để mong rút ra điều gì đó cho năm 2014 làm tốt hơn.

Bước vào năm 2013, Tạp chí Chư Yang Sin đối mặt với biết bao khó khăn thách thức để duy trì đều đặn mỗi tháng ra một số, có độ dày 84 trang cả bìa và ngày một nâng cao cả về hình thức cũng như chất lượng nghệ thuật trong các tác phẩm được đăng tải. Kinh phí Ủy ban nhân tỉnh cấp cho Tạp chí chỉ dừng lại ở con số 240 triệu đồng, có lẽ đây là số tiền ít nhất so với tất cả các tạp chí văn nghệ trong cả nước. Anh em bấm bụng bảo nhau cố mà làm, bằng mọi cách phải duy trì cho được cuốn Tạp chí – diễn đàn của Hội và cũng chính là sân chơi cho các anh chị em văn nghệ sĩ tỉnh nhà. Nhìn xa hơn một chút, tuyên truyền thông qua tạp chí văn nghệ chính là cách làm hiệu quả nhất trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc và đó cũng chính là công cụ tuyên truyền, sức lan tỏa mạnh nhất để các chủ trương của Đảng chính sách của Nhà nước đến với nhân dân; đó cũng chính là đóng góp thiết thực của văn nghệ sĩ với công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước.

Ý thức được nghĩa vụ và trách nhiệm của người làm báo văn nghệ trong thời buổi kinh tế lạm phát, sự cạnh tranh quyết liệt của báo hình và báo mạng đang phát triển với tốc độ phi mã, đầu năm 2013, Ban chấp hành Hội ra Nghị quyết cử nhà thơ Đặng Bá Tiến - Ủy viên Ban chấp hành đảm nhiệm chức danh Phó tổng biên tập phụ trách nội dung Tạp chí. Do bận công tác ở báo Lao Động nên mãi đến đầu tháng 7, nhà thơ Đặng Bá Tiến mới chính thức về nhận công tác. Ngay ngày về nhận công tác, nhà thơ Đặng Bá Tiến có ý kiến đề xuất: Để thu hút được bạn đọc đến với Tạp chí, phải nâng cao cả hình thức và chất lượng các tác phẩm; được Quyền Tổng biên tập Lê Khôi Nguyên ủng hộ và giao cho họa sĩ An Quốc Bình - Thư ký tòa soạn kiêm trình bày Tạp chí, thiết kế và trình bày lại mẫu bìa. Sau nhiều ngày thử nghiệm, được anh em trong tòa soạn góp ý bổ sung, mẫu bìa tạp chí mới thiết kế xong, đưa in vào số tháng 7. Tạp chí phát hành nhận được nhiều ý kiến của anh em hội viên, cộng tác viên và bạn đọc khen ngợi. Có lẽ nhờ vậy, tòa soạn nhận được nhiều hơn các tác phẩm từ mọi miền đất nước gửi đến cộng tác, mỗi ngày trung bình trên trăm tác phẩm. Tiếp đà thắng lợi, các trang ruột cũng được trình bày lại; ngoài các chuyên mục truyền thống có thêm: Lá thư văn nghệ, Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh,  các chuyên mục có trước đây nhưng không được duy trì đều đặn được khôi phục và duy trì thường xuyên, như Văn học với nhà trường, Văn học nước ngoài, Giới thiệu hội viên. Bằng tài hoa của mình và trí tuệ của cả tập thể Ban biên tập, họa sĩ An Quốc Bình đã khoác cho Tạp chí văn nghệ Chư Yang Sin một diện mạo mới hấp dẫn hơn.

Nhằm nâng cao chất lượng các tác phẩm đăng tải, lãnh đạo Tạp chí yêu cầu bộ phận biên tập các chuyên đề, chuyên mục phải lựa chọn các tác phẩm có chất lượng cao và cần thiết phải đặt bài cho từng số; nhờ vậy đa số các tác phẩm sử dụng đều đạt yêu cầu. Cuối tháng 7, giữa lúc bộ máy đang “vào guồng”, vận hành tốt thì một tin không vui ập đến: Sau khi cân đối lại kinh phí, mới phát hiện Tạp chí không còn tiền để in ba số cuối năm. Ban lãnh đạo Tạp chí họp khẩn rà lại toàn bộ công việc, chợt nhận ra rằng: Từ trước tới nay, những người làm Tạp chí Chư Yang Sin đều vì cái tâm, vì trách nhiệm trước hội viên mà làm; còn cộng tác viên thì vì lòng đam mê nghệ thuật và tình yêu quê hương đất nước mà sáng tác chứ thù lao được chi trả chỉ là tượng trưng. Có lẽ trên cả nước Việt Nam ta, không có một ông Phó tổng biên tập nào nhận mức thù lao “khủng” tới 400 ngàn đồng một tháng như các Phó tổng ở Tạp chí Chư Yang Sin! Lãnh đạo nhận thù lao như thế nên nhuận bút trả chỉ mang tính chất tượng trưng: Thơ từ 80 ngàn đến 100 ngàn đồng một bài, văn xuôi và lý luận phê bình chỉ xê dịch trong khoảng 220 ngàn đồng tới 250 ngàn đồng/bài… Nếu cũng tác phẩm ấy đăng trên báo Dak Lak thì được trả gấp hai, hoặc ba lần. Trước tình hình ấy lãnh đạo Tạp chí đề xuất Thường trực Hội có văn bản báo cáo Thường vụ Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh tình hình của Tạp chí; đồng thời lãnh đạo Hội cùng lãnh đạo Tạp chí “xách cặp” lên làm việc với lãnh đạo tỉnh để xin bổ sung kinh phí in ba số cuối năm.      

Cha ông ta dạy quả không sai: “Con có khóc, mẹ mới cho bú”, khi nghe báo cáo thực trạng kinh phí Tạp chí như thế, ngày 30 tháng 9, ông Hoàng Trọng Hải – Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã ký quyết định cấp bổ sung 120 triệu đồng cho Tạp chí. Vui quá, vậy là lãnh đạo tỉnh rất thông cảm với giới văn nghệ sĩ nói chung và tạp chí văn nghệ nói riêng, những người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận văn hóa tư tưởng của Đảng, đã cống hiến hết mình cho sự nghiệp của Đảng, góp phần quan trọng vào thắng lợi của công cuộc đổi mới đất nước trong thời kỳ hội nhập. Tuy nhiên niềm vui đó chỉ mới dừng lại nửa chừng, Chủ tịch tỉnh ký Quyết định cấp bổ sung kinh phí nhưng cán bộ chuyên quản Sở Tài chính lại bảo: Không có tiền, các anh cứ nợ in, nợ nhuận bút… sang năm mới rồi trả! Thế là sang tháng 12 rồi, nhuận bút từ tháng 10 vẫn chưa có, đành thất hứa với cộng tác viên; anh em hội viên cũng tỏ ra thông cảm, có người nói: “Trên bảo dưới không nghe” là chuyện thường ngày ở ta, cơ chế nó thế! Nghe mà lòng đau nhoi nhói.

Kinh phí thì vậy, còn về nhân sự tổ chức bộ máy của Tạp chí cũng gặp không ít khó khăn, tại cuộc họp Ban chấp hành lần 8, nhà văn Lê Khôi Nguyên - Chủ tịch Hội kiêm Quyền tổng biên tập Tạp chí đề xuất giới thiệu nhà thơ Đặng Bá Tiến - Phó Bí thư Đảng đoàn, Phó tổng biên tập đảm nhận chức danh Tổng biên tập thay mình, vì Chủ tịch Hội là thủ trưởng cơ quan chủ quản lại kiêm chức Quyền tổng biên tập Tạp chí của Hội là trái với Luật Báo chí hiện hành. Ban chấp hành nhất trí và Thường trực Hội đã có văn bản gửi các cơ quan có liên quan; nhưng gần 5 tháng trôi qua mà vẫn chưa có hồi âm, nên cũng chỉ còn biết… đợi!

Sáng ngày 3 tháng 12, nhà thơ Đặng Bá Tiến thông báo cho tôi biết, tại cuộc họp giao ban báo chí sáng ngày 2 vừa qua, anh đã phát biểu nêu vấn đề kinh phí của Tạp chí: Có Quyết định của UBND tỉnh nhưng Sở Tài chính vẫn không chịu cấp tiền; ông Trần Hiếu – Phó chủ tịch UBND tỉnh - chủ trì Hội nghị đã trả lời: Hội phải có văn bản báo cáo gấp lên UBND tỉnh để tỉnh xử lý! Vậy là khi bản thảo số cuối Tạp chí chuyển qua nhà in bấm máy, kinh phí vẫn chưa về và chúng ta lại… đợi và… nợ!

Số cuối cùng trong năm 2013 bạn đang cầm trên tay hôm nay không chỉ là trí tuệ tình cảm của các văn nghệ sĩ muốn cống hiến cho Đảng, cho đất nước, phục vụ nhân dân mà còn là tâm huyết của tất cả anh chị em trong tòa soạn Tạp chí Chư Yang Sin, đang phải gồng mình lên chống chọi với khó khăn của cuộc sống đời thường, làm tất cả những gì có thể để duy trì Tạp chí xuất bản hàng tháng đúng định kỳ, đủ số lượng, xứng tầm với vùng đất được mệnh danh là “thủ phủ cao nguyên”.  

Cuối năm nhìn lại, với những vui buồn lẫn lộn, chắc chắn sẽ làm nhiều người khó chịu trước sự thật phũ phàng của cuộc sống, nhưng chúng ta tin vào Đảng, tin vào sự sáng suốt của các vị lãnh đạo Nhà nước cũng như chính quyền địa phương tỉnh nhà sẽ từng bước tháo gỡ khó khăn, đưa đất nước ngày một phát triển. Chúng ta tin vào Ban chấp hành Hội khóa V,  những văn nghệ sĩ giàu tâm huyết, quen chịu đựng thử thách sẽ chèo lái con thuyền văn nghệ tỉnh nhà vượt qua tất cả thác ghềnh đến được bến bờ đã định và Tạp chí Chư Yang Sin của chúng ta vẫn đến tay bạn đọc đúng lịch trình. Chúng ta hãy tin và mong được như thế!