SỐ 260 - tác giả H’SIÊU BYĂ

Tác giả H'SIÊU BYA - Hội viên Hội VHNT Dak Lak

MÙA NÀY DÃ QUỲ NỞ RỘ

Truyện ngắn

Mình biết buồn khi Đăm - người thương đầu tiên trả lại chiếc vòng đồng hẹn ước. Chiếc vòng sáng choang có khắc hình đôi chim rừng quấn quýt. Chiếc vòng biểu tượng cho sức mạnh của tình yêu, sợi dây ràng buộc vững chắc giữa hai người. Người Êđê chỉ trao vòng cho nhau khi chắc chắn đối phương sẽ là người đầu ấp tay gối trong tương lai. Mình buồn quá, tay chân mềm nhũn như lá chuối hơ lửa, tan chảy và nghẹt thở. Tiếng gió rít u u không ngăn nổi tiếng vọng ban chiều:

- Đừng nhớ Đăm nữa. Con gái buôn bên sắp qua nhà cầu hôn. Amí đồng ý rồi, năm sau dăm dei sẽ tiễn Đăm xuống cầu thang sang nhà vợ.

Và Đăm đi.

Vội vã, gấp gáp như nụ hôn Đăm đặt lên môi mình dạo ấy. Mình tròn mắt nhìn cho đến khi bóng Đăm lẫn trong đám lá quỳ xanh động đậy rồi mất hút.

Ngồi phịch xuống tảng đá, tảng đá cựa quậy, nhìn cánh đồng quỳ, cánh đồng quỳ cựa quậy, ngó đám mây, đám mây cựa quậy, liếc dãy núi, dãy núi cũng chao đảo ngả nghiêng.

Chiều lắm rồi. Buôn mình rục rịch nhóm bếp lửa chuẩn bị buổi tối, đám khói ngoằn ngoèo, chúng chụm lại và toác miệng cười ha hả đắc chí về chuyện tình vỡ toang hoang như quả bầu khô của mình. Chiếc điện thoại trong tút tít reo, mặt mình đầm đìa nước và câu hát bỗng chợt ngân vang:

Anh với em

Vòng đã trao

Lời thề giữ trong lòng…

Mình ngước mắt lên, cánh đồng quỳ đã ngập trong màu tối, vài ánh sao nhấp nháy không đủ soi rõ con đường mòn về nhà, chiếc vòng trong tay rung rung, nó tự động xoay tròn ba lần bên trái, bảy lần bên phải rồi bật tiếng khóc ư hử. Lạ quá! Một đôi chim trong suốt, đuôi dài như đuôi chim trĩ, chim công bay ra. Đôi chim tíu tít bay quanh như muốn hút hết mùi thơm trên cánh đồng quỳ hoang dại:

Củ nghệ vàng em tắm lúc chiều hôm

Đêm nằm anh càng thương, càng nhớ

Ơ! Đó là giọng của Đăm, Đăm hay hát như thế trong những lần chờ mình đến nơi hò hẹn. Giọng hát đã làm mình chao đảo, trái tim mình rộn ràng như hoa nở, đầu mình lúc nào cũng líu lo niềm vui. Mình mang tiếng hát ấy lên lớp học tiếng Kinh, mang khi ra bờ suối giặt váy và lúc tỉa bắp với amai adei trên đồi. Chưa hết ngạc nhiên, con chim cái hát đối đáp:

Gửi bông hành, bông nghệ nhớ không thôi

Em mong anh đã lâu

Như em mong chim phí

Em đợi anh đã nhiều

Như em đợi chim going

Ơ! Đó là giọng của mình, mình đã bắt aduôn dạy nhiều klei duê về tình yêu khi mình bắt đầu biết cúi mặt mắc cỡ và mặc tấm váy đẹp trước mặt thằng con trai. Aduôn mình đã già hơn cây M’nut cạnh bìa rừng, lưng còng hơn chiếc cần uống rượu, nhìn mặt người nhập nhoạng trắng đen nhưng trong đầu aduôn lúc nào cũng đầy ắp klei duê. Mình biết Đăm khi hai đứa còn địu trên lưng amí đi khắp các quả đồi tỉa lúa rẫy. Đăm sinh ra đã là “Người có môi thần cho. Miệng thần tạo. Tai dính chặt với đầu. Là người có tài hát kưt, muin, ayray”. Yêu Đăm, muốn đắp tấm chăn cùng, đêm đêm được nằm trong đôi tay săn chắc và đen bóng của anh ấy mình phải học thật nhiều klei duê, hát ayray đối đáp. Aduôn mình mừng vì con cháu chịu học câu nói xa xưa của ông bà. Ngày ngày ra dring giũ váy, xoã tóc cười tủm tỉm và hát ayray.

Đôi chim nhìn nhau rười rượi buồn, gió thốc mạnh đưa tiếng dế rỉ rả ra xa, đưa ánh sáng đóm đóm lại gần, đưa tiếng hát chim đực bên trái, con chim cái lắng nghe bên phải:

Ơi em!

Một trái dưa chẳng quên

Một trái bắp cũng dành cho nhau là thế

Đừng quên anh khi mặt trời đỏ hửng

Nhớ nhau mãi cho đến lúc mặt trời khuất núi

Tim mình nhói quá, tựa không thở được, có con ma rừng đang bóp bên trong. Đôi chim lượn lượn một vòng tròn lớn quanh cánh đồng quỳ mênh mông rồi tiến thẳng về Vực Yang Tao. Đó là vực thẳm sâu hun hút, đứng cạnh vực này nhìn buôn tây thấy bầu trời tối mịt, ngó buôn đông thấy sấm chớp nổi giận đùng đoàng, chưa một ai nhìn thấy đáy của nó, đó là khu vực người già cấm kị nhất trong vùng thảo nguyên của tù trưởng Ma Đrăk, nghe nói nhiều đôi trai gái đã gieo mình xuống dưới chết chung vì tình duyên không thành. Có lần Đăm kể cho mình nghe về chuyện tình Y’Du và H’Jan “Cách đây không lâu Y’Du, H’Jan đã nhảy xuống dưới Vực Yang Tao. Cuộc hôn nhân của họ không được người già chấp nhận. Buôn Y’Du và H’Jan có mối thù nặng như ghế Kpan mười người khiêng, như tảng đá to trăm người vác. Vết khắc trên cây Tang vẫn còn, trí nhớ của người già chưa hết, bến nước hai buôn vẫn còn ngăn, buôn H’ Jan không được rước Y’Du về, buôn Y’Du không cho phép con trai làm rể bên nhà buôn ấy. Vậy là họ rủ nhau chết chung. Năm ấy dã quỳ thi nhau nở rộ kín mít, trải dài đến chân núi, sáng rực cả một vùng trời. Một đêm trời nhuốm màu đen đặc, rơi những hạt mưa to như nước trút, quất những trận gió lớn dữ dội, người ta không thấy Y’Du và H’Jan trộm yêu đương nữa. Người già nhất buôn mơ thấy Yang Bến Nước về báo mộng. Ngài giận, uống rượu cần xoay lưng, con cháu đưa chén thịt không thèm nhìn, chén cơm trắng muốt chẳng buồn ngó. Ngài giận vì mối thù lâu lắc, hàng trăm con trăng rồi mà mọi người chưa quên để giờ làm khổ con cháu. Vậy là sáng hôm sau người ta không thấy vết khắc trên cây Tang đâu, bến nước đã hoà cùng dòng chảy, hai buôn đã chịu nhìn mặt nhau, trai gái tự do hò hẹn.”

 Mình nức nở khóc khi câu chuyện chưa dứt. Đăm dỗ nín hoài. Mình không thương cho Y’Du, H’Jan, ít ra họ cũng bên nhau cho đến lúc chết. Mình thương mình. Mình yêu Đăm nhiều quá, lỡ một ngày anh ấy bỏ mình đi...

Rồi mình chạy theo đôi chim về phía Vực Yang Tao. Nhành cây ven đường kéo tay, cây gai kéo áo, cục đá ven đường níu giữ đôi chân. Chẳng ích gì, mình không muốn sống, mình không muốn nghe thấy tiếng chiêng rộn ràng đưa Đăm xuống cầu thang, không muốn nghe tiếng cười nói của dăm dei Đăm khi nhận của “bắt chồng” từ đàng gái, không muốn khóc mỗi một mùa quỳ nở rộ, lúc ấy năm nào Đăm cũng ngắt một bông to nhất cài lên tóc xoăn tít của mình. Tha lỗi cho con gái hư khi không thể giặt váy lúc amí vào tuổi xế chiều, tha lỗi cho con gái hư khi không thể giúp ama gùi nước đổ vào vào ché mỗi khi khách tới chơi... Mình sẽ chôn vùi tình yêu, kỉ niệm, chiếc vòng,... tất cả những gì thuộc về Đăm xuống Vực Yang Tao, sẽ thả người rơi tự do từ trên cao xuống theo đôi chim lạ. Chắc không đau vì người ta nói rằng Vực Yang Tao không có đáy, mình không sợ, mình vắt nụ cười viên mãn lắt lẻo trên ngọn cây cao trước khi chìm nghỉm vào giấc ngủ chập chờn.

Hôm nay nhà sàn thật đông, người lên xuống cầu thang không biết bao nhiêu mà kể, amí nói làm lễ cúng sức khoẻ cho mình trước khi xuống dưới Sài Gòn học làm cô giáo. Trong nhà cũng không ai dám nhắc tên Đăm, họ sợ chạm vào vết thương đang ri rỉ máu, họ không muốn nhìn mình lại nằm bất động cạnh Vực Yang Tao cách đây mấy hôm.

Lễ cúng sức khoẻ bắt đầu, chinh, k’nă sẵn sàng chờ nhau vào nhịp. Thầy cúng bắt mình ngồi xoay về hướng đông, gần ba ché rượu cần nấu ba tháng, cạnh cây nêu vẽ máu lợn cách đây hơn ba giờ, thầy vẩy nước tung toé lên tóc, lên áo và lên váy, nước mát được lấy từ giọt sương đêm, đựng trong chén bằng đồng sóng sánh. Mình nhìn thấy mặt Đăm trong đó, anh ấy đang ngắt đoá quỳ và cười. Nước mắt lăn theo bài cúng, dứt rồi lại chảy dài theo những nhịp chiêng bay bay. Mọi người nhìn mình ái ngại. Trong góc bếp amí lấy vạt váy châm chấm lên mắt. Mình ngồi im. Câm lặng như người chết trở về.

Ngày lên xe, amí cũng rưng rưng, amí nói đã đuổi được con ma xấu trong chiếc vòng hẹn ước. Ri – em mình đã kể cho amí nghe chuyện mình trộm đôi vòng đồng trong hòm “Amai ấy trao vòng đồng cho anh Đăm, còn thề nếu không sống được chung nhà, cả hai sẽ nhảy xuống Vực Yang Tao”. Amí nói mình bị chiếc vòng đồng xui khiến, nó là vật linh thiêng, vật có linh hồn, nó được aduôn mua của người Chăm bán dạo để bắt chồng cho con gái lớn, chiếc vòng sẽ hành động dựa trên cảm xúc của người bị bội ước.

Hôm ấy, amí kể nếu Đăm không báo kịp thì không ai biết mình nằm ngất xỉu cạnh Vực Yang Tao. Mình tức khi amí nhắc đến Đăm, mình hận, mình quyết định xuống thành phố học để bắt đầu cuộc sống mới.

Chiếc xe khách lăn bánh, mình khóc nức lên như một đứa trẻ lần đầu xa nhà. Mưa tầm tã, tấm kính nhoè nước rỏ thành giọt long tong ngoài của sổ, mình lấy tay lau để nhìn rõ cánh đồng quỳ đang thụt dần phía sau nhưng sao mờ quá. Chiếc xe chạy xa dần, xa dần rồi khuất núi. Mình mang một gùi nặng những u uất, giận hờn, nhớ nhung xuống thành phố.

Sài Gòn bao dung đón nhận lấy mình, tống vào đầu mình nhiều suy nghĩ, nếp sống mới lạ. Họ nói quên sạch sẽ thằng con trai xấu tính trên thảo nguyên ấy đi, dưới này nhiều trai đẹp và giàu có. Son thật thà, duyên dáng, mang nét hoang dại của núi rừng các “đại gia” xối xả chạy theo chứ chẳng đùa. Trở thành vợ đại gia rồi Son hãy trở về thảo nguyên, bằng xe hơi trắng tinh hẳn hoi nhé, nhớ phả khói vào mặt thằng con trai xấu tính từng phản bội Son... Họ làm chiếc gùi sầu muộn bớt nặng dần, mình đã nhoẻn miệng cười, bắt nhịp với cuộc sống ồn ào như thác nước cho đến một ngày nhận điện thoại của amí.

- Thằng Đăm chết rồi, hồi sáng. Nó bị hư gan nặng. Người ta sẽ chôn nó giữa cánh đồng quỳ...

Điện thoại trong tay mình rơi, lời của amí ngắt quãng giữa chừng, tiếng tút tút kéo dài và chìm vào khoảng không tĩnh lặng. Mặt mình lạnh và tái. Nước mắt không chảy, nó ứ lại giữa hai hốc mắt đang mở to nhìn trừng trừng về phía dãy nhà cao tầng màu trắng. Mình thấy Đăm giữa cánh đồng quỳ vàng rực, tóc bồng bềnh theo làn gió, anh ấy cười và say sưa hát ayray.

Mình trở về thảo nguyên giữa mùa quỳ nở rộ. Mình mặc áo, quấn tấm váy có đường diềm Đăm thích, đứng trước mộ, tháo chiếc vòng trên tay thả vào ché, vòng rơi xuống đáy leng keng để lại âm thanh vang vọng thật dài.

Mình đứng đó nhớ Đăm – người thương đầu tiên của mình.

27.3.2014